Het formatieteam van Vliegclub Rotterdam
Benieuwd naar een formatievlucht? Met grote dank aan twee gasten die op een mooie zondagochtend met ons zijn meegevlogen, kunnen wij hier een volledige formatievlucht delen. Je vliegt vanaf de vierde positie, met de PH-HLR. Inclusief audio, dus luister goed naar hoe de formatie met elkaar (en met de toren) praat!
Heb je een vraag over formatievliegen? We hebben ons best gedaan om de vragen die we het vaakst krijgen hieronder te beantwoorden. Staat jouw vraag er niet tussen? Stuur ons dan een berichtje via de contactpagina!
Hoe kan ik bij het formatieteam komen?
Leer het team kennen! Stuur ons en bericht. Formatievliegen vraagt veel tijd en ook toewijding. Het is ontzettend leuk, maar het is wel belangrijk dat je in het team past.
Hoe lang duurt het voordat ik kan formatievliegen?
Kort antwoord: geen idee, dat ligt aan jou als persoon, of je er aanleg voor hebt en of je de toewijding en mogelijkheden hebt om iedere zondagochtend te komen vliegen.
Op een dag met mooi weer kan formatievliegen makkelijk lijken, maar als beginnende leerling zal je merken dat de vele correcties (gemiddeld drie per seconde: gas, voeten, stick) heel veel aandacht en energie vragen. Je wordt niet zomaar solo gelaten. Het team moet het vertrouwen hebben dat je de formatie veilig kan joinen en dat, mocht je er niet bij kunnen blijven, je er aan de juiste kant afvalt. Je reflexen moeten goed zijn. Een formation-first-solo is eigenlijk net als je first solo toen je met je PPL bezig was!
Hoe werkt het trainen van nieuwe formatieleerlingen?
Als je een beetje aanleg hebt en goed in het team past, dan word je getraind door huidige formatiepiloten. Er is geen speciale formation-rating. De huidige teamleden doen dit vrijwillig. Zo blijft de Victor Romeo Formation ook komende generaties nog bestaan.
Waarom zijn de teamleden eigenlijk begonnen met formatievliegen?
Hier lees je hun antwoorden.
“Psychologische dwang. Ik zat met drie formatievliegers in het bestuur van de vliegclub, zij hebben mij erbij getrokken. Je zondagochtend opgeven als je een drukke werkweek hebt en een nachtbraker bent heeft best impact. Het kunnen formatievliegen is wel heel bijzonder. De vliegtuigbeheersing die je hebt geeft echt een kick.”
“Routine verveelt snel, maar formatievliegen verveelt nooit. Ik ben begonnen op uitnodiging van iemand die toen al in het formatieteam zat. En dat was eigenlijk heel erg leuk. Ik doe ook nog andere dingen met vliegen om het spannend te houden: aerobatics, multi-engine (ME), ik heb mijn instrument rating (IR) gehaald en ik doe aan performance based navigation (PBN).”
“Ik ben met (formatie)vliegen begonnen nadat ik gestopt was met deltavliegen. Ik wilde een nieuwe vlieghobby met uitdaging. Niet elke keer een rondje rond de kerk, dus!”
“Ik wilde graag verder groeien in het vliegen. Formatievliegen leek mij een mooie stap in het streven naar een vliegtuig compleet te kunnen beheersen. Ik zag met bewondering de toenmalige leden vliegen en dacht: ‘Dat wil ik ook kunnen!'”
“Ik ben echt in aanraking gekomen met formatievliegen tijdens de herdenking van Operation Market Garden in 1994 boven Arnhem; ik vloog mee met een formatie van 9 vliegtuigen in een Diamond Nine, spectaculair! Op de terugweg vroeg Dick Teeuwen of ik het ook eens wou proberen… Vanaf toen was ik om, dit wou ik ook!”
“Toen ik begon met vliegen kwamen we onderweg een ander vliegtuig van de club tegen met daarin één van de formatievliegers. Mijn instructeur (kon ook formatievliegen) zei ‘ga er maar naast hangen’. Natuurlijk met wat meer afstand dan de anderhalve meter die we nu vliegen, maar toch! Het ging me goed af, en ik was om!”
Bedankt! We hebben je contactformulier ontvangen. We nemen gauw contact met je op.
Communicatie is ontzettend belangrijk in de luchtvaart. Wil je vliegen van en naar een gecontroleerd vliegveld – Rotterdam, Schiphol, Lelystad of Groningen – dan moet je een radiotelefoniecertificaat hebben. Hiermee bewijs je als piloot dat je de radiotelefonie begrijpt en kan gebruiken.
Bij formatievliegen is communicatie zo mogelijk nog belangrijker. Alle vliegtuigen vliegen immers heel dicht op elkaar. Hieronder vind je een aantal standaard radio calls die de formatie gebruikt om te communiceren. Degene die communiceert is altijd de leader, ook wel de nummer 1 genoemd. De andere vliegtuigen zullen zich alleen melden bij een formation check-in.
Formation check-in
In een formatievlucht heeft ieder vliegtuig een nummer. Voor de Box Formation (de standaardformatie) zit de volgorde van de vliegtuigen zo: de leader is nummer 1, het vliegtuig aan de linkerwing van de leader nummer 2, aan de rechterwing nummer 3. Recht achter de leader vliegt nummer 4, links daarvan nummer 5 en rechts nummer 6. Nummer 7 vliegt recht achter de nummer 4.
Bij een formation check-in controleert de leader of alle vliegtuigen op de juiste frequentie zitten. Dit is nodig omdat de vliegtuigen bij het taxiën en wegvliegen van het vliegveld op een andere frequentie communiceren dan bij het oefenen boven Hoek van Holland. Na elke frequentiewissel doet de leader een formation check-in. De vliegtuigen antwoorden dan in de juiste volgorde met hun nummer.
Delta formation, delta formation, go
Bij een formatiewissel (van het ene figuur naar het andere figuur) wordt de naam van het figuur altijd tweemaal gezegd met daarna het woord ‘go’. Bij het woord ‘go’ beginnen de vliegtuigen aan de formatiewissel, om deze zo gecontroleerd mogelijk te laten verlopen.
Andere voorbeelden van dit commando zijn ’terug in box, terug in box, go’ of ‘eagle formation, eagle formation, go’.
Prepare for crossbreak
Dit commando wordt gebruikt om aan te geven dat de vliegtuigen in de juiste posities moeten gaan vliegen om een crossbreak te gaan doen. In deze situatie vliegen de vliegtuigen een stuk verder achter elkaar dan bij een ‘normaal’ formatiefiguur en de vliegtuigen wisselen elkaar af: de ene vliegt links, die daarachter rechts, die dáárachter links, enzovoort.
Bij een crossbreak lijkt het vanaf de grond alsof de vliegtuigen door elkaar heen vliegen. De achterste vliegt omhoog, recht door het midden van het kruis dat gevormd wordt door de vliegtuigen die tegen elkaar in vliegen. Vanaf de grond lijkt het alsof de vliegtuigen elkaar zullen raken, maar in de praktijk zorgt de afstand ervoor dat dat niet gebeurt.
In position
De leader kan de vliegtuigen achter hem niet zien na het commando ‘prepare for crossbreak’. Het is daarom aan de laatste vlieger om over de radio aan te geven dat de formatie zich in de juiste positie bevindt om de crossbreak te doen.
Aanduiken voor de break
Bij een crossbreak trekken de vliegtuigen snel op. Hiervoor is aardig wat snelheid nodig. Om aan te geven dat de formatie een stukje naar beneden gaat vliegen om snelheid op te pikken meldt de leader ‘aanduiken voor de break’.
Prepare for the pull
Wanneer de formatie de CTR (een CTR is het gecontroleerde luchtruim rond een luchthaven waarin vliegtuigen continu direct communiceren met de toren) uit is gaan ze iets hoger vliegen. De route van Rotterdam naar Hoek van Holland ligt namelijk op 1000 voet (ongeveer 300 meter). De formatie wil dan klimmen naar 1500 voet om 1) meer speelruimte te hebben en 2) minder geluidsoverlast te veroorzaken op de grond. Dit klimmen heet een ‘pull’: de vliegtuigen trekken allemaal tegelijk op. Hiervoor hebben ze wel snelheid nodig, dus het is van belang dat de leader ‘prepare for the pull’ aangeeft zodat iedereen wat harder kan gaan vliegen.
Blue Section, detach
De Blue Section is de tweede groep van de formatie. Een Blue Section bestaat bij de Victor Romeo Formation als er vijf of zes vliegtuigen aanwezig zijn. De Blue Section moet zich afsplitsen bij een formatielanding, want er kunnen altijd maar drie vliegtuigen tegelijk landen. De leader meldt dan ‘Blue Section, detach’ zodat ze weten dat de formatie gaat opsplitsen en landen.
Number one, turning in
Bij een individuele landing geeft de nummer één altijd aan wanneer hij indraait naar base en final (vlak voor de landingsbaan). Hij zegt dan ‘number one, turning in’.
De Victor Romeo Formation vliegt veel verschillende figuren. De ‘standaardformatie’, oftewel het figuur dat vaak gebruikt wordt voor een formation-take-off of het vliegen van A naar B, is de Vic Formation. Voorop vliegt de leader. Aan zijn wings – ietsje naar achteren – volgen de andere vliegtuigen.
We doen een formation take-off en daarna opformeren in box. Dan draaien we richting de kust. Onderweg oefenen we wat formatiewisselingen en boven het strand doen we een crossbreak. Iemand vragen?
Wil je leren formatievliegen? Dat kan, maar er is geen apart brevet of aparte rating voor. Formatievliegen leer je door het te doen onder toeziend oog van een ervaren teamlid.
Het vergt veel tijd en energie om te leren formatievliegen. Dat is niet alleen omdat je een nieuw ‘soort’ vliegen moet leren maar ook omdat een formatieteam alleen goed werkt als de piloten elkaar onderling feilloos vertrouwen.
Net als elke formatievlucht begint ook elke training met een briefing: wat gaan we oefenen en waar moeten we op letten? De vlucht wordt ook afgesloten met een debriefing, om te bepalen wat er goed gaat, wat er niet goed gaat en om daarvan te leren.
Formatievliegen is ook nog eens team-specifiek. Er zijn in Nederland ook andere formatieteams, denk bijvoorbeeld aan de Fokker Four. Maar zij vliegen met andere vliegtuigen en doen ook andere manoeuvres dan de Victor Romeo Formation. Kan je in het ene team meedoen met een show, dan betekent dat niet dat je dat in een ander team ook zomaar kan.
Kortom, de Victor Romeo Formation is een hechte groep piloten verbonden door formatievliegen. Lid worden vergt commitment – het team traint iedere zondagochtend boven het strand van Hoek van Holland (als het weer dat toelaat).
Coming soon!
De Victor Romeo Formation vliegt ook shows. Veel jaren heeft het team meegedaan aan Volkel in de Wolken. Verder vliegt de formatie demo’s bij de open dag van Vliegclub Rotterdam. Op de introductiedag van het studiejaar vliegt de formatie langs bij de studievereniging Leonardo da Vinci van de TU Delft.
Wat mag
De formatie kan shows vliegen tijdens UDP, oftewel de uniforme daglichtperiode. Dit is vanaf zonsopkomst tot een kwartier na zonsondergang. De formatie mag in principe overal vliegen, met een aantal voor de hand liggende uitzonderingen zoals militair terrein.
Wat kan
De Victor Romeo Formation heeft toegang tot alle civiele vliegvelden in Nederland en België. Dat zijn samen zo’n 50 vliegvelden! Een demonstratie kan starten vanaf een vliegveld in de buurt van uw evenement. Are you ready for take-off?
Vrijblijvende offerte
De prijs van een show is afhankelijk van het aantal vliegtuigen, de afstand tot het evenement (in verband met brandstofkosten) en de beschikbare voorbereidingstijd. Wij maken voor u graag een vrijblijvende offerte. Vermeld hieronder in elk geval de naam, datum en plaats van uw evenement. Dan bekijken wij de mogelijkheden.
Alle demonstraties zijn onder voorbehoud van goede weersomstandigheden.
Rotterdam Tower, goedemorgen. Victor Romeo Formation, request taxi to runway two-four.
De formatie vliegt met de Robin DR400. Af en toe doet er ook een Piper mee (als leader) of het aerobatics-vliegtuig van de club, de Robin 2160.
De Robin DR400 is een bijzonder vliegtuig, gemaakt van hout en linnen. De vliegtuigen zijn ontworpen in Frankrijk, en worden gemaakt in de fabriek in Dijon-Darois. Tijdens de vlucht ligt de maximumsnelheid rond de 140 knopen, oftewel bijna 260 km/h. Tijdens het formatievliegen houdt de leader een snelheid aan van ongeveer 100 knopen, ongeveer 180 km/h. Daarnaast heeft de Robin DR400 knikvleugels. Deze zorgen ervoor dat het vliegtuig stabiel vliegt, maar maken ‘m ook ontzettend herkenbaar!
De Victor Romeo Formation vliegt met vliegtuigen van Vliegclub Rotterdam. Eén van de formatievliegers heeft een eigen vliegtuig. Hieronder zie je een aantal van de vliegtuigen die wel eens meevliegen met de formatie.
